De vrouwelijke kat is enorm zorgzaam en beschermt haar kittens in het veilige nest. Zo houdt ze de kittens schoon en voedt ze deze regelmatig. Wil de moederpoes rusten of slapen? Dan rolt ze zich spinnend om de kittens heen. Kortom: de moederpoes wijdt zich volledig aan de verzorging van haar jongen, totdat het niet meer nodig is.
Uiteindelijk kunnen de kittens zelfstandiger verder. Maar tot wanneer is de hulp van de moederpoes nodig? Ben jij ook benieuwd hoe katten het moederschap precies beleven en hoe de kittens zich ontwikkelen? Wil jij weten hoe je ervoor kunt zorgen dat er juist geen kittens meer worden geboren? Lees snel verder om alles te ontdekken over het hele proces: van zwangerschap tot de ontwikkeling van de kittens!
Inhoudsopgave
Zwangerschap bij katten
Na de paring nestelt de bevruchte eicel zich in de baarmoederwand. Vervolgens gaan enkele klieren hormonen afscheiden. Deze hormonen veroorzaken bepaalde gedragspatronen en de poes wordt gevoeliger voor gevaar. Verder neemt haar eetlust geleidelijk toe en verzorgt ze zichzelf steeds grondiger. Als ze van het baasje buiten mag zijn, jaagt ze met nog meer toewijding en eet ze van bepaalde grassen en kruiden.
Bij de verzorging van haar lichaam besteedt ze extra aandacht aan haar genitaliën. Haar lichaam verandert waarbij haar borsten bijvoorbeeld groter worden. In de loop van de zwangerschap zoekt de kat veilige plekken om te slapen. Als de draagtijd van ongeveer 65 dagen bijna afgelopen is, zoekt ze een geschikte plek voor de bevalling uit. Lees hier hoe het gedrag van een zwangere kat kan veranderen.
De geboorte van de kittens
De eerste fase van het geboorteproces kan vele uren duren. De poes is rusteloos en wil niet meer eten. Af en toe drinkt ze nog wel wat. Tijdens de tweede fase van de bevalling, wanneer de weeën beginnen, gaat de poes meestal naar de plek die ze van tevoren heeft uitgekozen. De weeën worden regelmatiger en sterker. Voordat de uitdrijving van het eerste kitten begint, kan er een vruchtbaars tevoorschijn komen. Hierdoor wordt ruimte gemaakt voor de geboorte van de kittens.
Bij de geboorte van een kitten komt eerst de kop of de staart eruit. Nadat het eerste deel van de kitten geboren is, likt de moeder aan de vliezen. Gelijktijdig wordt het kitten door de weeën naar buiten geperst. Vooral bij de eerstgeborene kan het soms lijken of het kitten vast zit met de heupen of schouders. Wanneer de moederpoes een andere positie aanneemt en perst, kan het kitten meestal zonder menselijke tussenkomst geboren worden. De moederpoes likt alle vliezen om het pasgeboren kitten weg en kauwt de navelstreng op ongeveer een centimeter afstand van de buik van het kitten doormidden.
Binnen een week is dit stompje opgedroogd en valt het er vanzelf af. Er blijft een mooie navel van over. De placenta kan worden uitgedreven terwijl deze nog steeds aan het kitten vastzit. Het kan ook later tevoorschijn komen, bijvoorbeeld wanneer het kitten schoon en droog is en bij de moeder drinkt. De placenta wordt meestal door de moeder opgegeten omdat het veel voedingsstoffen bevat. In het wild houdt de placenta de moeders in leven totdat ze fit genoeg is om weer te gaan jagen.
De verzorging van de kittens
Na de geboorte van de eerste kitten volgt de rest met tussentijdse pauzes. De moeder behandelt elk kitten op precies dezelfde manier. Ze likt en wast ze, verwijdert de vliezen rondom het lichaam en haalt het slijm uit de neus en mond waardoor ze de ademhaling stimuleert. Ook likt ze krachtig rond de anus van het kitten om de uitscheiding van meconium te stimuleren. Meconium is de eerste ontlasting die een pasgeboren kitten uitwerpt.
Na de geboorte van het laatste kitten wast de moeder haar eigen genitaliën, poten en staart. Ze verzamelt haar jongen en gaat op haar zij liggen zodat ze kunnen drinken. Soms verlaat ze pas na 24 uur het nest om zelf te eten en drinken. Jonge kittens plassen en poepen niet uit zichzelf. Ze doen dit alleen wanneer de moeder dit stimuleert door het likken van de genitaliën en het gebied rondom de anus. De moeder hanteert een vaste routine: na het zogen wast en verzorgt ze de kittens om de beurt, slikt alle geproduceerde uitscheiding door en zorgt er dan ook nog voor dat het nest schoon blijft. In het wild is dit ook belangrijk voor de veiligheid van het nest. Door het verwijderen van geurend materiaal voorkomt de moeder namelijk dat roofdieren op het nest met jongen afkomen.
Katten keren vaak terug naar de aangeboren gedragspatronen van hun wilde voorouders. Zelfs na eeuwenlange domesticatie. Ongeveer drie weken na de geboorte van de jongen kan de poes plotseling besluiten de kittens te verplaatsen naar een andere plek. Dit doet de moeder door elk kitten in het nekvel te grijpen. Ze houdt het jong vast met haar kaken. Op deze manier wordt de huid niet doorboord. Ze tilt vervolgens haar kop op en draagt het kitten tussen haar voorpoten naar de nieuwe plek. De moederpoes vervoert op deze manier alle kittens naar het nieuwe veilige nest. De kittens houden zich volledig slap wanneer ze in het nekvel worden vastgepakt. Ze nemen dan de foetushouding aan. Op deze manier is er bijna geen kans om gewond te raken als ze door de moeder worden gedragen.
De moederpoes verzorgt haar kittens met alle aandacht totdat ze ongeveer drie weken oud zijn. Het enige moment dat ze de kittens even alleen laat is op het moment dat de moederpoes zelf moet eten en drinken of wanneer ze haar eigen behoefte moet doen. Ze keert dan natuurlijk wel zo snel mogelijk weer terug.
Na ongeveer tien dagen gaan de oogjes van de kittens open en beginnen ze langzamerhand ook te reageren op verschillende prikkels. In de derde en vierde week proberen ze al het nest te verlaten en accepteren ze geleidelijk vast voedsel. Wanneer de kittens groter, sterker en beweeglijker worden, worden ze ook steeds onafhankelijker van de moederpoes. De moeder besteedt dan ook steeds minder tijd aan haar jongeren.
Tijdens de eerste weken van hun leven leert de moeder haar kittens zo veel mogelijk over de manier waarop een katachtige leeft. Ze moedigt spelgedrag aan, bijvoorbeeld het concept van ‘jagen’ en ‘doden’. Ze begint op een gegeven moment ook met de zindelijkheidstraining door de kittens aan te moedigen het nest te verlaten en haar te volgen wanneer ze moeten plassen of poepen. Wanneer de kittens zijn gespeend en gereed zijn om naar hun nieuwe baasje te gaan, heeft de moeder de kittens opgevoed tot zelfstandige, zelfverzekerde kleine katten met goede manieren.
Ontwikkeling van de kittens
Kittens worden blind en doof geboren. Ze kunnen goed ruiken, waardoor ze de tepels van hun moeder goed kunnen vinden. Ook hebben ze een sterk zuigreflex die ervoor zorgt dat ze voldoende melk drinken. Na zeven tot tien dagen gaan de ogen open en begint het gehoor zich te ontwikkelen. De poes is constant bezig met de verzorging en voeding van de kittens op. Ze besteedt ongeveer zeventig procent van haar tijd aan de verzorging van haar gezin.
Na twee weken scharrelen de kittens in het nest rond en na drie weken kunnen ze eindelijk op hun pootjes staan. Ook raken ze geïnteresseerd in de wereld om hen heen. Tussen de derde en zesde week ontwikkelen de kittens zichzelf enorm snel. Ze krijgen in deze tijd ook belangstelling voor vast voedsel. Wanneer ze vier weken oud zijn, gebruiken ze een hoek van het nest als toilet om hun behoefte te doen. Als ze zes weken oud zijn, leren ze pas een kattenbak te gebruiken. Rond de achtste tot tiende week zijn ze volledig onafhankelijk en zelfstandig. Ze hebben dan verschillende soorten voedsel leren eten en hebben een stuk minder aandacht van hun moeder nodig.
Steriliseren en castreren
Wil je dat jouw poes geen nestje meer krijgt? Er kan natuurlijk ook worden voorkomen dat de poes een moederpoes wordt. Om dit te voorkomen is het noodzakelijk om de poes te steriliseren. Wanneer een poes gecastreerd is, kan ze geen jongen meer verwekken. Ze is dan dus onvruchtbaar gemaakt. Hierdoor wordt de kat vaak een lief en zorgeloos huisdier.
Ovariohysterectomy is de benaming voor het verwijderen van het grootste gedeelte van de vrouwelijke geslachtsorganen: de eierstokken, eileiders en baarmoeder. Ook bij poezen mag sterilisatie al op zeer jonge leeftijd worden uitgevoerd. Het liefst voordat de poes voor de eerste keer krols wordt én zeker voordat ze kittens krijgt.
Bij de mannetjes werkt het als volgt. Wanneer een kat niet bestemd is voor fokdoeleinden, kan de kater gecastreerd worden. Bij katers kan dit ertoe leiden dat de kat vaak een lief en zorgeloos huisdier wordt. Er zijn nog meer voordelen. De meeste kattenverenigingen laten gecastreerde katten toe op shows. Voor showdoeleinden zijn ze eenvoudiger om in topconditie te houden. Ze zijn hierdoor ook beter geschikt voor shows dan niet-gecastreerde katers en poezen.
Het verwijderen van de mannelijke geslachtsorganen van de kater wordt Orchidectomie genoemd. Deze operatie kan het beste worden uitgevoerd vlak voordat de kater geslachtsrijp wordt. Het mannelijke karakter van de kat is dan nog niet volledig gevormd. Ook heeft de kat dan nog geen belangstelling getoond voor het andere geslacht.
Tot slot
Zoals je hebt kunnen lezen is de moederkat enorm zorgzaam en beschermt ze haar kittens in het veilige nest. De kittens worden schoongemaakt en regelmatig gevoed. De moederpoes verzorgt de kittens net zolang totdat ze zelfstandig verder kunnen gaan. Van moederschap tot de ontwikkeling van de kittens: alles is langsgekomen. De een kiest ervoor de poes te steriliseren of de kater te castreren: het is maar net of je nog wilt of er een nestje komt of niet. Heb jij ook ervaring met het moederschap bij katten? Heb jij bijzondere ervaringen met de ontwikkeling van de kittens? Laat het ons dan weten, wij zijn erg benieuwd naar jouw reactie!
